The text below is an intoduction article by Michal Kulecki to the "Rejestr
przysiegowy szlachty Wielkiego Kniestwa Litewskiego 1655 r." (published in Monumenta Historica
Res Gestas Europae Orientalis Illustranta. Fontes XV-XVII saec. Vol. IV, 1999). Kulecki writes an inteesting thesis, that szlachta could betray a king of Poland, but didn't betray Poland. The text is in Polish with some scanning erros (sorry...). The previous post is the same article in Russian.
Kilka uwag na marginesie rejestru szlachty litewskiej przysięgającej wierność carowi Aleksemu Michajłowiczowi w 1655 r
Latem
1654 r. armie moskiewskie wkroczyły w granice Rzeczypospolitej, rozpoczynając
pochód w głąb kraju. Przebieg kolejnej toczonej w XVII stuleciu wojny
moskiewskiej był w pierwszej fazie wyjątkowo niekorzystny dla państwa
polsko-litewskiego. W wyniku kolejnych kampanii, których szczegółowego
przebiegu nie ma konieczności w tym miejscu przedstawiać, dowódcy carscy
podporządkowali sobie większą część terytorium Wielkiego Księstwa Litewskiego,
stając na Podlasiu u granic Korony. W tej ostatniej sytuacja przedstawiała się
równie dramatycznie, skoro zagony moskiewskie złupiły Lublin i docierały do
Wisły. Uroczyste wkroczenie cara Aleksego Michajłowicza do Wilna nabierało
rangi symbolu.1